Η μετάβαση των
νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο θεωρείται μια εξαιρετικά κρίσιμη εμπειρία στη ζωή του παιδιού, καθώς θέτει τις βάσεις της μετέπειτα σχολικής του πορείας. Είναι σημαντικό, λοιπόν, η μετάβαση να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε τα
παιδιά να έχουν μια θετική άποψη για το σχολείο και να έχουν την αίσθηση ότι
είναι επαρκείς ως μαθητές.
Έπειτα από δυο χρόνια "αποκλεισμού" από την υλοποίηση του προγράμματος ομαλής μετάβασης στο Δημοτικό Σχολείο, λόγω των ιδιαζουσών υγειονομικών καταστάσεων, φέτος τα νηπιάκια μας είχαν την ευκαιρία και τη χαρά να γνωρίσουν, μέσα από το πρόγραμμα μετάβασης , το μελλοντικό Δημοτικό τους Σχολείο.
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΩ –
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ & ΕΥΘΥΝΗ
ΤΙΤΛΟΣ: ΚΙ ΑΝ ΗΜΟΥΝ ΕΓΩ;
Φιλοσοφία – Σκοπιμότητα προγράμματος
Στα πλαίσια μίας δημοκρατικής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας η ανάγκη για
συνεργασία, σεβασμό, αποδοχή του άλλου και επίλυση προβλημάτων καθίσταται
απαραίτητη. Tο παρόν Πρόγραμμα Καλλιέργειας Δεξιοτήτων βασίζεται στην
εκμάθηση μέσω επίλυσης προβλήματος, καθώς τα παιδιά αφορμούμενα από το
πρόβλημα, διερευνούν, δοκιμάζουν, ανακαλύπτουν και σχεδιάζουν δράσεις
προκειμένου να οδηγηθούν στη λύση.
Το παρόν πρόγραμμα στοχεύει στην καλλιέργεια δεξιοτήτων μάθησης του
21ου
αι., δεξιότητες ζωής και δεξιότητες του Νου για παιδιά, μελλοντικούς ενεργούς
πολίτες, οι οποίοι θα είναι κριτικά και δημιουργικά σκεπτόμενοι και υπεύθυνοι.
Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα :
Δεξιότητες Ακρόασης και Παρατήρησης
Να ακούει προσεκτικά τους άλλους .
Να αναγνωρίζει, να εκφράζει και να
διαχειρίζεται συναισθήματα.
Να εκφράζει απόψεις, να ανταλλάσσει
πληροφορίες.
Δεξιότητες Συνεργασίας
Να οικοδομεί θετικές σχέσεις με τους άλλους .
Να εργάζεται ως μέλος μίας ομάδας και να
συμβάλλει στην ομαδική εργασία στο βαθμό
που του/της αναλογεί.
Να οριοθετεί τη συμπεριφορά του.
Δεξιότητες Κριτικής Σκέψης
Να οικοδομεί συλλογισμούς μέσα από
προσεκτική παρατήρηση .Να αναγνωρίζει χαρακτηριστικά.
Να εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές.
Να περιγράφει τρόπους με τους οποίους οι
σκέψεις και τα συναισθήματα επηρεάζουν τη
συμπεριφορά του/της.
Δεξιότητες Δημιουργικότητας
Να συνδέει ιδέες/λύσεις και να
πειραματίζεται με τη δημιουργία μίας νέας
ιδέας.
Δεξιότητες ζωής Να δείχνει προθυμία να συνεργαστεί και να
δουλέψει με άλλους .
Ψηφιακές ΔεξιότητεςΝα ψάχνει για απλά δεδομένα (εικόνα).
Να χρησιμοποιεί λογισμικό για τη
δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου
Εργαστήριο 1: Ας γνωριστούμε διαφορετικά….
Τα παιδιά πολύ συχνά έχουν αψιμαχίες κατά τη διάρκεια του διαλείμματος στην
αυλή του σχολείου. Οι αψιμαχίες αυτές πολλές φορές γίνονται πολύ έντονες . Συζητάμε με τα παιδιά στην ολομέλεια
τον λόγο για τον οποίο πιστεύουν ότι γίνεται αυτό. Τα παιδιά αναφέρουν ανάμεσα
στις απαντήσεις τους, ότι ο χρόνος για παιχνίδι είναι σύντομος,
δεν έχουν χρόνο οι γονείς να τους πάνε σε κάποιο πάρκο ή παιδική για να παίξουν ή ότι την ώρα του παιχνιδιού από τη χαρά τους ξεχνάνε τους κανόνες. Με
αφορμή τη συζήτηση αυτή προτείναμε στα παιδιά να γνωριστούν
ξανά από την αρχή με λίγο διαφορετικό τρόπο.
Θεσπίζονται οι κανόνες συμπεριφοράς διατυπώνοντας τις λέξεις «τι είναι καλύτερο
να κάνουμε… ». Καταγράφουμε σε μεγάλο χαρτόνι πως θα ήθελαν να
λέγεται το νέο μας εργαστήριο, κατά τη διάρκεια του οποίου θα συζητούμε για
θέματα που αφορούν τα παιδιά. Στο εργαστήριο θα γνωρίσουμε κάποιους νέους φίλους μέσα από
φωτογραφίες και θα συζητήσουμε με αφορμή αυτούς, θέματα που αφορούν και
εμάς στην τάξη. Καταγράφουν τις δεσμεύσεις τους ως προς αυτό (π.χ. καθόμαστε ήσυχα στην παρεούλα, μιλάμε μόνο όταν πάρουμε
τον λόγο, περιμένουμε υπομονετικά τη σειρά μας, δε διακόπτουμε, είμαστε ευγενικοί κ.α).
Στα τραπεζάκια τους τα παιδιά ζωγραφίζουν το κάθε ένα με τον δικό του τρόπο κάτι
από τις δεσμεύσεις τους και με τη βοήθεια μας το κολλούν σε
μεγάλο χαρτόνι το οποίο θα βρίσκεται σε σταθερό σημείο στην τάξη για
μελλοντικές αναφορές.
Τα παιδιά κινούνται στο χώρο στο ρυθμό της μουσικής. Κάτω στο πάτωμα υπάρχουν σκόρπιες καρδιές κομμένες στη μέση, σε διάφορα χρώματα.Στο σταμάτημα της μουσικής παίρνουν όποια μισή καρδιά βρεθεί μπροστά τους και ψάχνουν να βρουν το παιδί που έχει την άλλη μισή..Γίνονται ζευγάρι και χορεύουν μαζί.'Όταν τελειώσει το μουσικό κομμάτι σταματούν να χορεύουν και παρατηρούν τις μεταξύ τους ομοιότητες και διαφορές.Στην ολομέλεια ,το κάθε ζευγάρι παρουσιάζει τις ομοιότητες και τις διαφορές του.Καταλαβαίνουμε ότι όλοι είμαστε τόσο ίδιοι μα και τόσο διαφορετικοί.
Εργαστήριο 2: Η κάθε ανάγκη έχει ένα όνομα: δικαίωμα
Ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν και να ζωγραφίσουν τα "θέλω" τους.Το κάθε παιδί παρουσιάζει τη ζωγραφιά του και μας εξηγεί τι είναι αυτό που θέλει και το λόγο που το θέλει.
Δείχνουμε στα παιδιά εικόνες από διάφορα πράγματα (παιχνίδια, βιβλία, ρούχα, σχολικά, σπίτια, σχολεία,φαγητά, λιχουδιές ,ταξίδια κ.α.) και τα ρωτάμε να μας πουν ποια από αυτά είναι πράγματα που θέλουν τα ίδια και αν πιστεύουν ότι αυτά τα χρειάζονται και τα παιδιά όλου του κόσμου. Μέσα στις εικόνες αυτές εντοπίζουν πολλά από τα δικά τους θέλω και συνειδητοποιούν ότι τα παιδιά σε όλο τον κόσμο θέλουν περίπου τα ίδια πράγματα. Στη συνέχεια δείχνουμε εικόνες παιδιών που έχουμε βρει σε
σελίδες όπως στη https://www.unicef.org/, την Ύπατη Αρμοστεία
https://www.unhcr.org/gr/, Action Aid https://www.actionaid.gr/,
https://www.europeana.eu/el κτλ. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν παιδιά τόσο
αγόρια όσο και κορίτσια προσχολικής ηλικίας ή και λίγο μεγαλύτερα, σε διάφορες
συνθήκες (π.χ. να παίζουν σε πάρκο/δρόμο/αυλή, με φίλους/μόνα τους, να
διασκεδάζουν/να εργάζονται/να μελετούν/να χειροτεχνούν/να ζωγραφίζουν/να
τσακώνονται/να χτυπούν, να είναι χαρούμενα/προβληματισμένα/λυπημένα κτλ). Ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν αν κάποια από τα θέλω αυτών των παιδιών είναι διαφορετικά από τα δικά τους.Δημιουργούμε ένα ιστόγραμμα με τις ανάγκες που φανταζόμαστε πως έχουν τα παιδιά όλου του κόσμου.
Προτείνουμε στα παιδιά να φτιάξουμε μια κονκάρδα για να τη φοράμε στη διάρκεια των εργαστηρίων που θα περιέχει τις λέξεις-κλειδιά του ιστογράμματος. Μέσα από το ψηφιακό διαδικτυακό εργαλείο δημιουργίας συννεφόλεξου
(https://wordart.com/create ) τα παιδιά επιλέγουν το σχήμα της κονκάρδας και γράφουμε τις λέξεις του ιστογράμματος. Κόβουμε,πλαστικοποιούμε, περνάμε κορδόνι.....έτοιμες οι κονκάρδες μας !!!
Εργαστήριο 3: Οι ανάγκες μας δικαιώματα
Κάνουμε μια μικρή επανάληψη για να θυμηθούμε τα "θέλω" μας. Ζητάμε από τα παιδιά να προβληματιστούν αν τα "θέλω " τους αποτελούν και πραγματικές τους ανάγκες. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι όλα τα θέλω μας δεν είναι απαραίτητα και ανάγκες μας. Απευθύνουμε στα παιδιά την ερώτηση εάν γνωρίζουν τι θα πει η λέξη
«δικαίωμα». Εξηγούμε στα παιδιά ότι κάθε παιδί έχει ίσα
δικαιώματα σύμφωνα με τη Σύμβαση Δικαιωμάτων του παιδιού της Unicef
https://www.unicef.org/greece). Αναφερόμαστε επίσης στην Παγκόσμια
Ημέρα Παιδιού (11 Δεκεμβρίου) και στην Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού
(20 Νοεμβρίου). Συζητάμε πάνω στους πίνακες αναφοράς της Ανθής Ζήση και τους αναρτούμε στη γωνιά που έχουμε ορίσει για το εργαστήριό μας.
Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και προσπαθούν να συναρμολογήσουν τα κομμάτια ενός παζλ-καρδιά που σε κάθε του κομμάτι είναι αποτυπωμένο κάποιο δικαίωμα των παιδιών.
Την καρδιά αυτή την κολλάμε στο κέντρο ενός χαρτονιού και
γύρω - γύρω επίσης σε σχήμα καρδιάς βάζουμε το αποτύπωμα των χεριών μας και γράφουμε τα ονόματά μας.
Εργαστήριο 4:Τα δικαιώματά μας από το Α- Ω
Εκτυπώνουμε από το blog της Τάνιας Μάνεση το αλφαβητάρι των δικαιωμάτων. Κόβουμε και πλαστικοποιούμε τις καρτέλες. Σκορπίζουμε τις καρτέλες στο πάτωμα και ένα ένα τα παιδιά συμβουλεύονται τον πίνακα της αλφαβήτας και βρίσκουν με τη σειρά τα γράμματα στις καρτέλες των δικαιωμάτων.Προσπαθούν να τις διαβάσουν και συζητάμε για το κάθε δικαίωμα ξεχωριστά. Τις κολλάμε με τη σειρά σε ένα χαρτόνι για να τις χρησιμοποιούμε ως πίνακα αναφοράς και τις τοποθετούμε στη γωνιά του εργαστηρίου.
Επίσης από το blog της Τάνιας Μάνεση έχουμε εκτυπώσει μια ακροστιχίδα. Τα παιδιά τη συμπληρώνουν και την τοποθετούμε και αυτή στη γωνιά του εργαστηρίου.
Ακούμε και μαθαίνουμε ένα τραγούδι που μιλά για τα δικαιώματα των παιδιών.
Εργαστήριο 5: Η ζωή στη Λουλουδούπολη
Τα παιδιά γνωρίζουν για τον Παγκόσμιο Οργανισμό της Unicef μέσα από το παραμύθι "η ζωή στη Λουλουδούπολη".
Το παραμύθι αυτό έχει δημιουργηθεί και εικονογραφηθεί από τους μαθητές, τις
μαθήτριες και τους εκπαιδευτικούς του 100ου Δημοτικού Σχολείου
Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του προγράμματος "Σχολεία ,Υπερασπιστές των παιδιών".
Δίνονται στα παιδιά εικόνες από το παραμύθι και προσπαθούν να το αναδιηγηθούν βάζοντάς τες στη σωστή σειρά.
Παίζουμε στον Η/Υ παιχνίδια εμπέδωσης του παραμυθιού
Μιλάμε για το έργο της Unicef και μαθαίνουν περισσότερα πράγματα για τον οργανισμό μέσα από βιντεάκια του youtube
Βλέπουμε την ιστορία της Unicef μέσα από λόγια και εικόνες
Τέλος τα παιδιά ζωγραφίζουν ό,τι τους άρεσε από το παραμύθι
Εργαστήριο 6: Το μαγικό πανί
Διαβάσαμε το παραμύθι 'Το μαγικό πανί " σε κείμενο και εικονογράφηση της Γεωργίας Κοκκινάκη
Αποφασίζουμε να φτιάξουμε το δικό μας μαγικό πανί για να σκεπάσουμε την υδρόγειο και να κάνουμε τις ευχές μας για ένα κόσμο καλύτερο.Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και στην κάθε ομάδα δίνεται ένα κομμάτι πανί.Συζητούν και αποφασίζουν τι θα ζωγραφίσουν πάνω σ'αυτό.
Η κάθε ομάδα παρουσιάζει το κομμάτι της στην ολομέλεια
Τα κομμάτια ενώνονται και σκεπάζουν την υδρόγειο σφαίρα
Τα παιδιά φορούν φτερά παίρνουν το μαγικό ραβδί και σαν μικρά νεραϊδάκια δίνουν τις ευχές τους για όλους τους ανθρώπους
Μακάρι οι ευχές που δώσαμε να κάνανε όλους τους ανθρώπους χαρούμενους και ευτυχισμένους !!!!
Εμείς είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί με ένα άλλο πολύχρωμο τεράστιο πανί θα συνεχίσουμε το παιχνίδι μας. Παίρνουμε λοιπόν το αερόστατό μας, βγαίνουμε έξω στην αυλή και το παιχνίδι ξεκινά....
Με την καλημέρα ανεβαίνει ψηλά με την καληνύχτα κατεβαίνει με τα όνειρα γλυκά μας σκεπάζει...Αλλάζουμε θέσεις με τα χρώματα, αλλάζουν θέσεις τα αγόρια, αλλάζουν θέσεις τα κορίτσια όμως προσοχή μη μας πέσει η μπάλα !!!Το αερόστατό μας είναι καράβι που μας ταξιδεύει με τρικυμία και με μπουνάτσα,είναι αεροπλάνο που πέφτει σε αναταράξεις, είναι....είναι......ότι άλλο γεννήσει η φαντασία των παιδιών!!!
Το εργαστήριό μας τελειώνει με ένα φύλλο εργασίας (από την Τάνια Μάνεση) ανοικτού τύπου
Εργαστήριο 7: Η Αργυρώ γελάει
Δείχνουμε στα παιδιά το παραμύθι του Willis Jeanne "Η Αργυρώ γελάει" και τους λέμε πως εμείς δε θα τους διαβάσουμε ούτε λέξη από το παραμύθι ,μόνο θα τους δείχνουμε τις εικόνες και αυτά θα προσπαθούν να καταλάβουν το περιεχόμενό του.Βλέπουν στις εικόνες ένα κοριτσάκι να παίζει,να γελάει,να θυμώνει.....να κάνει δηλαδή πράγματα που κάνουν όλοι τους. Στην τελευταία σελίδα του παραμυθιού βλέπουμε ότι η Αργυρώ κάθεται σε αναπηρικό αμαξίδιο και αυτό μας δίνει το έναυσμα για μια μεγάλη συζήτηση.
Συζητάμε με τα παιδιά για την αναπηρία, αν έχουν στο περιβάλλον τους
κάποιο άτομο με αναπηρία, ποιες είναι οι πιθανές δυσκολίες που
αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία. Κυρίως, προσπαθούμε να εξηγήσουμε
και να έρθουμε μαζί με τα παιδιά στο συμπέρασμα (μέσω και των
δραστηριοτήτων της Αργυρώς) ότι όλοι έχουμε τα ίδια δικαιώματα και τις
ίδιες ανάγκες στη ζωή.
Αναζητούμε βίντεο στο διαδίκτυο με άτομα που ζωγραφίζουν με το στόμα ή με τα πόδια, που παίζουν μουσικά όργανα και χορεύουν. Ζητάμε από τα παιδιά να προσπαθήσουν να κάνουν το ίδιο, δηλαδή να
πάρουν χαρτιά, μολύβια ή πινέλα και να προσπαθήσουν να ζωγραφίσουν με
ένα διαφορετικό μέλος τους σώματος. Δένουμε τα μάτια των παιδιών με ένα μαντήλι, τους ζητάμε να κινηθούν στο χώρο και να εντοπίσουν τον συμμαθητή τους που τους καλεί.
Συζητάμε για το ποια πράγματα φανταζόμαστε πως θα δυσκόλευαν τη ζωή ενός παιδιού με κινητικά προβλήματα που θα ερχόταν στο σχολείο μας. Βγαίνουμε έξω και βλέπουμε το πως είναι φτιαγμένο το πεζοδρόμιο για να διευκολύνει ένα παιδί με ειδικές ανάγκες.
Τελειώνοντας τα εργαστήρια μας κάνουμε μια ανασκόπηση των όσων μάθαμε και το κάθε παιδί μιλάει για την εμπειρία του. Ζωγραφίζει ό,τι του έκανε εντύπωση και το μοιράζεται με την ολομέλεια.
